Celebramos acontecementos pasados porque dalgún xeito están presentes, como lugares de memoria ou feitos que lle din algo á comunidade, aínda que é moi habitual que a mensaxe que transmite un monumento ou un suceso vaia cambiando no decorrer do tempo, conforme cambia a sociedade e os seus valores e inquedanzas. A Xunta de Melide, que tivo lugar o 4 de decembro de 1520, forma parte, en maior ou menor medida, da memoria de Galicia e, con ocasión da conmemoración do seu quinto centenario na propia vila, a fins do 2020 xurdiu a iniciativa de elaborar e publicar unha obra colectiva na que varios historiadores botasen unha nova ollada sobre a propia asemblea e sobre o seu tempo, pois un suceso desa natureza non se entende sen ter en conta a situación pola que atravesara ou estaba atravesando o reino de Galicia no paso da época medieval á moderna e as decisivas consecuencias políticas da elección imperial do monarca Carlos de Gante e do levantamento dos comuneiros na primavera de 1520.
A publicación deste libro é unha moi boa maneira de celebrar o quinto centenario da Xunta de Melide, pois vailles permitir aos lectores coñecer mellor tanto a importancia da asemblea como os problemas políticos e sociais da época en que tivo lugar, uns reducidos a Galicia e outros derivados dos descubrimentos ultramarinos e da política imperial de Carlos V.
