uller pra lonxe
Uxío Novoneyra
Prólogo: Luís Cochón
Epílogo: Claudio Rodríguez Fer
Deputación de Lugo, Lugo, 2011, 90 páxinas.
Da man amiga de Luís Alonso Girgado chégame este agasallo, un verdadeiro meiró literario e bibliográfico, “aquel milagre estampado, gardado nun estoxo”, como acreditan as palabras do prólogo de Luís Cochón: Muller pra lonxe que, en segunda edición, pon na rúa a Deputación de Lugo. Unha delicada e fermosa compilación da poesía amorosa de Uxío Novoneyra. Un poemario de amor, oblación a unha muller, Elba, a compañeira do poeta, que Novoneyra, nese pacto de fusión cósmica, de intimidade existencial, de clamor cívico (Claudio Rodríguez Fer), colleitou entre os anos 1955 e 1985. O libro acolle vinte poemas, unha pequena prosa poética, varios poemas caligráficos e un luminoso epílogo de Claudio Rodríguez Fer.
Poemas cicelados ao redor dun claro eixo temático: o amor, mais con ecos e resóns de todas as grandes teimas do poeta do Courel: o telurismo cósmico, o intimismo transformado en revelación existencial e todas as vindicacións humanas.
Abre esta antoloxía amorosa o “Poema dos Caneiros”, unha “alta cousa de ledicia” como glosou o mesmo poeta. Un poema moi rítmico e cadencioso na súa forza existencial, e aflitivo na súa sustancia, en íntima intertextualidade con aqueloutro río da mitoloxía na que o fillo de Erebo e de Nox actuaba como barqueiro do Averno: “Mandeo inorde ó son da noite / As ondas do río devalaban lenes / levando as barcas soltas pro infindo do mar i a noite”. Cantar desde a noite, desde o horizonte angustioso da nada, mais coa seguranza de que cada día vivido é un afastarse da morte: “A medida que o tempo pasaba alongábame da morte”.
Uxío Novoneyra
Mais o mesmo pulo do amor físico permítelle ao poeta courelao asir as raíces da vida e amalgamarse con todo o orbe, como reza aquel poema de dous versos do ano 1964: “Biquei sua tristura i atopei os labios. / Na aperta prendémolo o mundo” ( páxina 33).
A angustia e a mágoa afástanse pouco a pouco a medida que avanza o tempo e os poemas finais festexan a sensualidade amorosa e mesmo se canta “pra ter favores de Venus”.
A poesía de Uxío Novoneyra é sempre unha reflexión fonda e comprometida coa terra, coa paisaxe, coas persoas que ama, cos indescifrables cavorcos da vida. Unha das súas “deitelas” (teima repetida, discurso insistente na fala do Courel) é o amor, pero trátase sempre do amor vivido, do amor experimentado. Se o amor forma parte do seu dicir poético é porque do mesmo tivo unha intensa vivencia previa. Así llelo confesou a Emilio Araúxo, o grande ausente nas celebracións e nas publicacións das homenaxes do Día das Letras Galegas do ano 2010, dedicado ao poeta courelao: “…non utilizaría a palabra amor se non tivese sentido o amor intensamente” (Dos soños teimosos, páxina 47).
Velaquí pois un libro da marca de Novoneyra, que reflicte en verso trinta anos de amor, que ven luz nunha reedición (a orixinal é do ano 1986) de fermosa feitura na súa materialidade paratextual na que relocen as ilustracións de Carlos Parto Teijeiro e as caligrafías do mesmo Uxío Novoneyra.
www.novenoites
