Lehen pertsonan idatzia, mundura gerraostean jaio zen belaunaldikokide baten testigantza jasotzen du liburu honek; ez da, ordea,autobiografia bat. Memoria ariketa bat da, herriari eta hizkuntzariburuzko ideiak nola sortu eta mamitu zituen azaldu nahian. Seiataletan, Txillardegik toponimia, karlistadak, euskararenestandarizazio prozesua, Euskal Herriko ezker subiranista eta mundukoezker iraultzaileak ditu aztergai. Euskararen aldeko ekintzailetza eta borroka politikoa elkarri lotuta ikusten zituen, eta, berepentsamenduekin beti koherente, sarri jo behar izan zuen joeranagusien kontra, betiere euskarazko herriaren alde egiteko. Jarrerahoriek ere ageri dira liburu honetan. Lehenengoz 1994an argitaratuzenean, lekukotzak beharrezkoak zaizkigula genioen, bai berridazketaosoa gezurraren gainean eraikitzen ari direnen lotsarako, bai koldarisiltzen direnak agerian uzteko. Txillardegiren testuek ez dutegaurkotasunik galdu, ez eta haren herri gogoak ere askorengan: EuskalHerria pentsamendu eta bizi-akuilu, helburu.
